Rodzaje szlaków

Szlaki w powiatach

Informacje

Wyszukiwarka


Google

Polecamy

Informacje o szlaku

Nazwa szlaku: Rzeka Łyna
Długość: 204.50 km
Znak / kolor: szlak oznakowany
Administrator: brak danych
Trasa szlaku:

Brzeźno Łyńskie - Ruś - Olsztyn - Dobre Miasto - Lidzbark Warmiński - Bartoszyce - Sępopol

Opis:

Łyna jest najdłuższą rzeka regionu. Jej źródła znajdują się na wschodnich stokach Garbu Lubawskiego, około 10 km na północ od Nidzicy, na wysokości 155 m. Malowniczo usytuowane w głębokiej dolinie źródła rzeki są rezerwatem ze względu na zjawisko erozji wstecznej. Łyna uchodzi do Pregoły (w Rosji) w miejscowości Welawa. Rzeka ma 289 km długości, z czego w Polsce 215 km. Powierzchnia dorzecza 7126 km2, z czego w Polsce 5777 km2. Średni przepływ wody przy granicy państwa wynosi 35 m3 / sek.

Na całej długości spławnej (prócz odcinka przez Las Warmiński) prąd rzeki spokojny, miejscami umiarkowany, nieliczne odcinki bardziej wartkie są łatwe do pokonania nawet dla mało doświadczonego turysty.


W górnym biegu rzeka przepływa przez kilka jezior (Persing, Kiernoz Mały i Wielki, Łańskie, Ustrych), tworzy malowniczy przełom w okolicy wsi Ruś i w Olsztynie. Większymi dopływami są Marózka, Wadąg, Symsarna, Elma i Guber. Nad Łyna leżą miasta: Olsztyn, Dobre Miasto, Lidzbark Warmiński, Bartoszyce, Sępopol w Polsce, oraz Frydland (Prawdinsk), Welawa (Znamiensk) po stronie rosyjskiej.


Spływ Łyna pozwala nie tylko podziwiać przyrodę, ale tez zwiedzić liczne ciekawe zabytki mijanych miejscowości.

* kilometraż na poniższej mapie jest odmienny od opisu, gdzyż szkic nie uwzględnia licznych meandrów rzeki, które znacznie wydłużają jej przebieg.

Autor opisu: Marian Jurak

Opis etapów szlaku

km ↓ km ↑ Opis etapu
0.00 204.50 Brzeźno Łyńskie
Miejsce wodowania kajaka przy moście drogowym. Pierwszym etapem spływu może być wycieczka w górę rzeki, by zobaczyć malownicze, niemal zupełnie dzikie jeziora Brzeźno Duże i Małe. Odcinek do przepłynięcia pod prąd krótki, około 800 m. siła prądu niewielka. Wypływamy z Brzeźna, po prawej, na dnie rozległej doliny rzeki stawy hodowlane.
1.00 203.50 Jezioro Kiernoz Mały ma 0,54 km2 powierzchni i około 11 m głębokości. Na północnym krańcu ośrodek wypoczynkowy. Rzeka uchodzi z jeziora na północno-zachodnim brzegu. Odcinek rzeki ma około 300 m długości
2.00 202.50 Jez. Kiernoz Wielki o powierzchni 0,82 km2, głębokość maksymalna 15 m . Na prawym brzegu, naprzeciw wyspy, możliwość dłuższego wypoczynku
3.50 201.00 Lewobrzeżny dopływ, Marózka, wpada do Łyny. Most w ciągu szosy Olsztynek – Szczytno. Wieś Kurki, na wzgórzu kościół, niegdyś ewangelicki, obecnie katolicki (Kurki są wsią mazurską tuż przy południowej granicy Warmii). Na ścianie kościoła tablica upamiętniająca pobyt Karola Wojtyły na spływie, w czasie którego dowiedział się o nominacji na biskupa krakowskiego
6.00 198.50 Jezioro Łańskie ma powierzchnię 11 km2 , maksymalna głębokość 54 m, długość 10,5 km Wokół jeziora kilka ośrodków wypoczynkowych. Na północno-wschodnim brzegu Ośrodek Prezesa Kancelarii Rady Ministrów w Łańsku. Rzeka przepływa przez teren ośrodka. Na przepłynięcie kajakiem potrzebna zgoda ochrony ośrodka. Rozwiązaniem ograniczeń w płynięciu przez Łańśk i rez. Las Warmiński” jest lądowanie na północnym skraju jeziora i transport kajaków do wsi Ruś
16.00 188.50 Jez. Ustych, malowniczo otoczone lasem, ma powierzchnie 0,82 km2 , głębokość 13 m. Uwaga: jezioro i następujący poniżej przełom Łyny objęte są obszarem rezerwatu przyrody „Las Warmiński”. Przepłynięcie odcinka od jez. Ustrych do wsi Ruś wymaga zgody Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody i uiszczenia opłaty
18.20 186.30 Most drogowy i tama małej elektrowni wodnej. Lądowanie na lewym brzegu, przenoska i wodowanie kajaka na lewym brzegu. Poniżej elektrowni zaczyna się przełom Łyny. Rzeka płynie w głębokim nawet do 40 metrów wąwozie, nurt bardzo szybki, dno zakamienione. Liczne przewrócone drzewa stwarzają dodatkowe niebezpieczeństwo
21.50 183.00 Resztki tamy młyna Sójka, przyczółki mostu drogowego
23.00 181.50 Ruś
Tama na rzece. Lądowanie na prawym brzegu, mozliwość dłuższego wypoczynku, przenoska, wodowanie na lewym brzegu. Dalszy bieg rzeki spokojny, przeszkód nie ma
29.00 175.50 Most w ciągu drogi lokalnej z Bartąga do dzielnicy Olsztyna Jaroty.
Bartąg
Stara wieś warmińska z gotyckim kościołem z XIV wieku.
36.00 168.50 Rzeka wpłynęła do Olsztyna, mijamy kilka mostów, po obu stronach rzeki osiedla mieszkaniowe
38.00 166.50
38.40 166.10

Po prawej stronie zamek Kapituły Warmińskiej. Lądowanie na lewym brzegu w łapaczach kajaków (trzy urządzenia ułatwiajace podjecie z wody trzech kajaków), za wysokim łukiem Mostu Zamkowego. Przenoska pod Mostem Młyńskim.  Przy moście dobre miejsce do krótkiego wypoczynku.


39.00 165.50

Zaczął się przełom rzeki. Prąd dość wartki. Przeszkód nie ma. Warto uświadomić sobie, że płyniemy 200 – 300 metrów od jednej z głównych arterii Olsztyna, Alei Wojska Polskiego, czego zupełnie nie sugeruje krajobraz. Przy Moście Smętka na prawym brzegu pomost ułatwiający lądowanie / wodowanie kajaka.



43.50 161.00

Tama i elektrownia wodna na Łynie z 1907 roku o mocy maksymalnej 0,7 MW. Różnica poziomu wody około 5 m. Lądowanie na tamie na lewo od budynku elektrowni przy kładce. Wodowanie kajaka w dolnej części tamy.



46.00 158.50

Prąd wody niemal zanika, przed nami most drogowy, rozpoczyna się kolejne jezioro zaporowe.


47.50 157.00

Na prawym brzegu rzeki, za linia wysokiego napięcia kemping.


49.00 155.50

Płynąc bliżej prawego brzegu należy wejść na około 400 – metrowy kanał prowadzący do elektrowni Brąswałd.


49.40 155.10

Elektrownia wodna Brąswałd powstała w latach 30 XX wieku. Moc zainstalowana 2,2 MW, różnica poziomu wody około 8,5 m. Lądowanie na lewym brzegu, przenoska wzdłuż przepławki dla ryb po lewej stronie tamy. W odległości 1,5 km stara warmińska wieś Brąswałd.


Brąswałd
Wieś założona w 1337. Uwagę przykuwa tu przede wszystkim wyniosła sylwetka neogotyckiego kościoła parafialnego. Malowniczo położony na szczycie wzgórza - godny jest zwiedzenia. Warte szczególnej uwagi są freski o tematyce patriotycznej powstałe na początku XX wieku z inicjatywy księdza Walentego Barczewskiego. U stóp wzgórza kościelnego znajduje się ciekawy cmentarz, na którym m.in. pochowany jest wspomniany wyżej kapłan, działacz oświatowy i polityczny, badacz miejscowych obyczajów, publicysta Walenty Barczewski. Warto także zajrzeć do skromnego budynku szkolnego z drugiej strony wzgórza. Na jego ścianie umieszczono tablicę poświęconą polskim nauczycielom z okresu międzywojennego, a także zorganizowano Izbę Pamięci, przypominającą sławnych mieszkańców Brąswałdu i bibliotekę. W tej wsi stoi dom rodzinny działaczki warmińskiej, poetki ludowej Marii Zientary-Malewskiej, na budynku tablica pamiątkowa. Warto tez zapoznać się z ciekawym zabytkiem techniki jakim jest elektrownia wodna z lat 30. ubiegłego wieku, w której pracują oryginalne maszyny z tamtych czasów. Z tamy elektrowni widać spokojną toń kanału prowadzącego wody Łyny ze sztucznego jeziora oraz jezioro Kesing położone poniżej tamy

50.00 154.50

Małe jezioro Kesing, kolejny odcinek kanału, jez. Mosąg o powierzchni około 1 km2. Mozliwośc wypoczynku na lewym brzegu jeziora


52.30 152.20

Ujście kanału z jez. Mosąg, z oddali widoczny jazomost. Wprawni kajakarze mogą próbować przepłynąć , o ile zastawka środkowa jest wystarczająco wysoko. Radzimy jednak przenieść kajak. Lądowanie na lewym lub prawym brzegu. Poniżej rzeka płynie spokojnie, meandrując w dolinie.


64.10 140.40 Kłódka

Na prawym brzegu, za mostem drogowym możliwość noclegu.


74.40 130.10

Tama po lewej stronie rzeki odgradza podniesiony przez zaporę w Dobrym Mieście poziom wody od starorzecza Łyny.


75.50 129.00

Dobre Miasto, lądowanie na prawym brzegu, przenoska około 100 metrów, wodowanie poniżej tamy elektrowni wodnej.


Dobre Miasto
Lokalny ośrodek administracyjny i gospodarczy, szpital, PKP i PKS. D.Miasto uzyskało prawa miejskie w 1329 roku. Najstarsza część miasta usytuowana jest na wyspie w ramionach rzeki Łyny. W mieście kilka ciekawych zabytków. Dominuje kościół kolegiacki z II poł. XIV wieku, jeden z największych kościołów na Warmii(60 m dł.27 m szer. wieża 50 m wys.)i zabudowania kolegiackie. Wyposażenie wnętrza głównie barokowe . W ołtarzu w lewej nawie przy filarze, cenna późnogotycka rzeźba Boga Ojca. Wysokiej klasy nowoczesne organy. Na wschód od kościoła Baszta Bociania i fragmenty murów miejskich.
83.50 121.00

Smolajny, most w ciągu drogi lokalnej.


Smolajny
We wsi barokowy pałac-letnia rezydencja biskupów warmińskich z poł. XVIII wieku. W pałacu mieści się obecnie szkoła rolnicza. Obok pałacu dobrze utrzymany park dworski. Możliwość noclegu w szkole.Poniżej Smolajn rzeka silnie meandruje, niebezpieczeństwo mogą stanowić rozrośnięte łozy, niekiedy całkowicie zasłaniające rzekę. Brzegi rzeki trudnodostępne.
120.00 84.50 Lidzbark Warmiński
Miasto powiatowe, ok. 18,5 tys. mieszkańców, nad rzeką Łyną i uchodzącą do niej na terenie miasta Symsarną. Dawna stolica historycznej Warmii, posiada cenne zabytki architektury gotyckiej. Z dawnych zabytkowych budowli, związanych nierozerwalnie z historią i kulturą polską, istnieją: zamek biskupów warmińskich, kościół parafialny, Wysoka Brama, oranżeria Krasickiego i fragmenty murów miejskich. Gotycki zamek biskupów warmińskich, założony na planie kwadratu o wym. 48,5*48,5m, posiada arkadowy dziedziniec, wieloboczną wieżę i 3 smukłe wieżyczki w narożach. Wewnętrzny dziedziniec otaczają ażurowe, dwukondygnacyjne krużganki. Na piętrze znajduje się :sala obrad, składająca się z dawnej zakrystii, sali sądowej i tzw. Izby Sybili; kaplica zamkowa; sala audiencyjna służąca jako biblioteka; pomieszczenia mieszkalne; tzw. kredens i mały refektarz. Na ścianach największej sali zamkowej namalowane są herby wszystkich biskupów warmińskich wśród nich księcia poetów Ignacego Krasickiego. Od strony południowej przedzamcze z pałacem biskupa Grabowskiego i spichrzami, na dziedzińcu przedzamcza barokowa figura św. Katarzyny, kamienna z 1756, wokół mur otaczający zamek z dwoma basztami, międzymurzem i fosą z XV w. Uwaga !! Aby zwiedzić dokładnie Lidzbark należy skorzystać ze szlaku pieszego wm 2006 s.
120.50 84.00

Zespół elektrowni wodnych. Pod mostem wpływamy w lewą odnogę. Za mostem prawy brzeg kanału tworzy groblę, lądujemy i przenosimy kajak do płynącego niżej koryta rzeki. Z prawej strony widoczne ujście Symsarny. Za chwilę mający ponad 20 m wysokości most kolejowy na linii Górowo Iławeckie – Czerwonka. Prąd wody zwalnia, mijamy nieużywany most na dawnej linii kolejowej Lidzbark W. – Bartoszyce. Przed nami jezioro zaporowe nowej elektrowni wodnej w Wojdytach.


125.00 79.50 Wojdyty

Ladowanie na lewym brzegu, długa przenoska poniżej tamy. Uwaga!!! Należy zachować osrożnośc i nie podpływac w pobliże tamy, by nie poniósł nas prąd rzeki. Najnowsza elektrownia wodna na rzece Łynie powstała w 2002 roku po 14 miesiącach budowy. Jest ona pierwszym stopniem projektowanej kaskady Łyny między Lidzbarkiem Warmińskim a granicą państwa w Stopkach. Stopnie wodne maja powstać w Kotowie , Ardapach, Bartoszycach, Szylinie i Smolance. Na tym odcinku o długości 65 km różnica poziomów rzeki wynosi około 30 metrów. Stopień wodny w Wojdytach piętrzy wody Łyny na wysokość około 4 metrów. W elektrowni pracują dwie bezobsługowe turbiny o mocy 300 kW każda. Maszyny elektrowni pracują w sposób ciągły cała dobę , wykorzystując wodę płynącą rzeki. Przeciętnie jest to 18,5 m3 na sekundę.


126.00 78.50

Ujście rzeki Elmy. Prąd Łyny wartki, brzegi dość wysokie i podmokłe aż do miasta Bartoszyce.  Około 4 km za ujściem rzeki Elmy do Łyny, przed miejscowością KOTOWO nowa, oddana w 2010 roku elektrownia wodna. Wysokość spiętrzenia wody ponad 5 m, moc elektrowni 0,5 MW. Miejsce przenoski oznakowane, pomost ułatwia pokonanie przeszkody.


161.50 43.00 Bartoszyce
Miasto powiatowe położone nad Łyną na Nizinie Sępopolskiej (około 30 tys. mieszk.) na dawnym terytorium plemienia pruskiego Bartów, stąd i nazwa miasta. Lokalny ośrodek gospodarczy i administracyjny. Prawa miejskie w 1326 roku. Miasto rozwinęło sie przy zamku krzyżackim. Było niegdyś obwarowane murami. Na nieistniejącym dzis zamku krzyżackim mieszkał przez pewien czas książe litewski Witold, szukając wsparcia w sporze ze swym bratem Władysławem Jagiełłą. Z dawnych czasów zachowało się kilka obiektów zabytkowych: - Kościół p.w. św. Jana Chrzciciela, gotycki z XV wieku, dzwonnica z XIX wieku (poza obrębem Starego Miasta) w północnej części miasta. -Spichrze zbożowe z XVII i XIX wieku. - Brama Lidzbarska z początku XV wieku, przebudowana w XVIII wieku. - Kościół neogotycki p.w. św. Brunona z lat 1882-83. Pozostałości murów obronnych z XV wieku. - Kościół pod wezwaniem św. Jana Ewangielisty, gotycki z XIV wieku przebudowany w 1678 roku, wieża z 1732 roku.
162.30 42.20

Most kolejowy o wysokości około 18 m na linii Korsze – granica państwa. Pod mostem dość wartki nurt. Poniżej, aż do Sępopola rzeka spokojna, płynie rozległą Niziną Sępopolską.


186.50 18.00



Sępopol
Miasto na Równinie Sępopolskiej położone w zakolu Łyny, do której wpada Guber. Prawdopodobnie od tego położenia wywodzi się nazwa w niemieckim brzmieniu Schipfenbeil, związana ze statkiem, do którego można porównać miasto otoczone ze wszystkich stron wodą. Pewnym potwierdzeniem takiej etymologii nazwy (choć nieco traci to tzw. etymologią ludowa) jest herb miasta widoczny na zachowanym fragmencie jednej z bram. Miasto uzyskało prawa miejskie w 1351 roku. Warto zwiedzić gotycki kościół św. Michała Archanioła z XIV wieku z ciekawym wyposażeniem wnętrza z różnych epok. Z wieży kościelnej rozległy widok na okolicę - Równinę Sępopolska. Zabytkiem techniki jest wieża ciśnień z 1912 roku, która wciąż zapewnia miastu wodę, choć zachowane na jednej kondygnacji urządzenia z początków ubiegłego wieku zostały zastąpione nowszymi.

187.00 17.50

Z prawej strony wpada rzeka Guber. Nurt Łyny wolny, aż do Sępopola sięga cofka tamy we Frydlądzie (Prawdińsku). W tamtej miejscowości stoi największa elektrownia wodna na Łynie, dziś zrujnowana. Tama elektrowni piętrzyła wodę na wysokość około 14 m


200.50 4.00

Na lewym brzegu wieś Stopki, możliwość noclegu na polu namiotowym. Jest to ostatnia miejscowość przed granica państwa. Można dopłynąć do samej granicy informując uprzednio Straż Graniczną.


204.50 0.00

Przed granica brzegi rzeki powoli stają się coraz wyższe, po obu brzegach las, zakręt w lewo, na lewym brzegu widoczna czerwona tablica. To granica państwa. Pora wracać.



Pliki GPS:

20091202163406__10_gps_file_0.gpx